Assessment of stability of the natural landscape in Mongolia

The stability of the landscape is associated with the ability of the geosystem to maintain its structure and nature of functioning under changing environmental conditions and is one of the most important indicators that determine the state of the environment and the changes occurring in it under the influence of natural and anthropogenic factors. In other words, the stability of the landscape includes indicators such as the risk of external exposure to the area and the ability to regenerate naturally after exposure. This study aimed to assess the stability of the landscape to changes in the parameters of natural factors and we used a score model for the classification of the stability of the landscape assessment constructed on the principles of the ASPID (Analysis and Synthesis of Parameters under Information Deficiency) methodology. Also, we used stationary methods (hydrometeorological services) along with cartographic methods and remote sensing (aerial and space). As the result, each one of the eight criteria was classified based on the score and evaluated by 5 levels (very weak, weak, fair, good, and very good). In some cases, a relationship between the stability and chosen attribute was direct, whereas in other cases, it was the inverse, but always close to linear and uniform. In conclusion, for assessing the stability of the landscape, it is necessary to determine all indicators, since they make sense only in a complex Монгол орны байгалийн ландшафтын тогтвортой байдлын үнэлгээ ХУРААНГУЙ Ландшафтын тогтвортой байдал нь хүрээлэн буй орчны өөрчлөлтийн нөхцөлд геосистемийн бүтэц, үйл ажиллагааны мөн чанарыг хадгалах чадвартай холбоотой бөгөөд байгалийн болон хүний үйл ажиллагааны нөлөөн дор хүрээлэн буй орчны төлөв байдал, түүнд гарч буй өөрчлөлтийг тодорхойлдог хамгийн чухал үзүүлэлтүүдийн нэг юм. Өөрөөр хэлбэл, ландшафтын тогтвортой байдалд тухайн нутаг дэвсгэрт гадны нөлөөнд өртөх эрсдэл, өртсөний дараа байгалийн жамаар нөхөн сэргэх чадвар зэрэг үзүүлэлтүүдийг илрүүлэхэд оршино. Энэхүү судалгаа нь байгалийн хүчин зүйлийн параметрүүдийн өөрчлөлтөд ландшафтын тогтвортой байдлыг үнэлэхэд орших бөгөөд бид ASPID (Мэдээллийн параметрийн шинжилгээ ба нийлэгжилт)–ийн зарчмаар ландшафтын тогтвортой байдлын үнэлгээг ангилах ба энэ нь онооны загварыг ашигладаг аргачлал. Бид судалгаандаа суурин боловсруулалтын аргыг газарзүйн мэдээллийн систем, зайнаас тандан судлалыг аргуудтай хослуулан ашиглаж судалгааныхаа ажлыг хийж гүйцэтгэсэн болно. Судалгааны ажлын үр дүнд 8 шалгуур үзүүлэлтийг тус бүр баллаар ангилан үнэлгээний шалгуурыг 5 түвшнөөр (маш сул, сул, дунд зэрэг, сайн, маш сайн) боловсруулсан. Уг судалгаанаас үзэхэд ландшафтын тогтвортой байдалын шинж чанарууд хоорондоо шууд хамааралтай байсан бол зарим тохиолдолд энэ нь урвуу буюу үргэлж шугаман бус хамааралтай байдаг. Дүгнэж хэлэхэд, ландшафтын тогтвортой байдлыг үнэлэхдээ зөвхөн байгалийн цогцолбор судалгааг судлаад зогсохгүй бүх шалгуур үзүүлэлтүүдийг нэг бүрчлэн тодорхойлох шаардлагатай юм гэж үзэж байна. Түлхүүр үг: Ландшафтын тогтвортой байдал, Хүний үйл ажиллагааны нөлөөлөл, Биологийн үр ашгийн индекс