De ontwikkeling van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland

Samenvatting Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) in Nederland is officieel in 1957 gestart met vaccinatie tegen vier ziekten (difterie, tetanus, kinkhoest en polio). Het huidige RVP omvat vaccinatie tegen twaalf ziekten. Een hoge vaccinatiegraad is van belang voor groepsbescherming, zodat kwetsbare (nog) niet gevaccineerden ook beschermd zijn. De vaccinatiegraad is hoog (≥90%) voor pasgeborenen, kleuters en schoolkinderen, maar is in de afgelopen jaren wel met 2 tot 3% gedaald. De HPV-vaccinatiegraad voor adolescente meisjes is de afgelopen twee jaar gedaald van 61 naar 45,5%. Introductie van het RVP heeft geleid tot een afname in het voorkomen van ziekte- en sterfgevallen. Toch komen sommige ziekten nog geregeld voor, zoals kinkhoest en invasieve pneumokkokkenziekte bij ouderen. Ook zien we de afgelopen jaren een toename van meningokokken W‑ziekte. Meningokokken ACWY-vaccinatie wordt sinds 2018 aangeboden en in 2019 wordt het RVP uitgebreid met maternale kinkhoestvaccinatie, vaccinatie van 60-plussers tegen pneumokokkenziekte en rotavirusvaccinatie voor risicogroepen. Ontwikkelingen in de epidemiologie van de ziekten, nieuwe wetenschappelijke inzichten en de ontwikkeling van nieuwe vaccins en doelgroepen vragen om continue monitoring en optimalisatie van het programma en vaccinatieschema. Ook de daling in vaccinatiegraad vraagt om maatregelen om de kans op toekomstige uitbraken van RVP-ziekten te reduceren.