Plants Used in Digestive System Diseases in Traditional Medicine (Ardahan, Iğdır and Kars): Cross-Sectional Study

Amaç: İnsanlar tarih boyunca kendi bölgesinde yetişen bitkilerden çeşitli amaçlarla faylanmışlardır. İnsanoğlu, ilk zamanlar doğadan sıklıkla topladığı bitkilerin daha sonraları tarımını yapmaya başlamıştır. Bu araştırma; 2020-2021 yılları arasında Ardahan, Iğdır ve Kars illeri ve çevresinde yaşayan insanların sindirim sistemi hastalıklarında kullandıkları tıbbi bitkilerin kullanılan kısımlarını ve hazırlama yöntemlerini belgelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla yöre halkının tedavi amaçlı kullandığı şifalı bitki türleri toplanarak tespit edilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Geleneksel bitkisel ilaçlarla ilgili bilgiler toplanıp herbaryum materyalleri hazırlanmıştır. Çalışma alanlarına düzenli aralıklarla geziler düzenlenmiş olup, yöre insanları ile bire bir görüşülüp konuşarak anket çalışmaları yapılmıştır. Bulgular: Ardahan ilinde toplam 106 (39 kadın, 67 erkek) katılımcıyla görüşme yapılmıştır. Katılımcıların %19,43'ünün okuryazar olmadığı görülmüştür. Iğdır ilinde toplam 97 (33 kadın, 64 erkek) katılımcıyla görüşme yapılmıştır. Katılımcıların %20,34'ünün okuryazar olmadığı görülmüştür. Kars ilinde toplam 126 (55 kadın, 71 erkek) katılımcıyla görüşme yapılmıştır. Katılımcıların %11,95'inin okuryazar olmadığı görülmüştür. Ardahan, Iğdır ve Kars illeri ve çevresinden halk arasında sindirim hastalıklarında kullanılan 30 bitki familyasına ait toplam 77 tıbbi bitki taksonu toplanmıştır. Bunların 64 türü yabani, 13 türü kültür bitkisidir. Sindirim sistemi hastalıklarında en yaygın kullanılan tıbbi bitki familyalarının Asteraceae (13), Lamiaceae (7), Fabaceae (5) ve Rosaceae (5) olduğu görülmüştür. Sonuç: Köklü geçmişe sahip olmakla birlikte, başta göç olmak üzere çeşitli sebeplerle hane sayısı azalmış köylerde sınırlı verilere ulaşılmıştır.