Faiz ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: Türkiye Örneği 1980-2018

Paranin kirasi olarak tanimlanan faiz, onemli tartismalari beraberinde getirmektedir. Keynesyen yaklasima gore faiz orani para arzi ve para talebi tarafindan belirlenir. Para arzi sabitken para talebinin artmasi faiz oranini yukseltmektedir. Ayni zamanda para talebi sabitken para arzinin azalmasi da faiz oranlarinin yukselmesine neden olmaktadir. Artan faiz oranlari ise makroekonomik degiskenler uzerinde dogrudan ve dolayli etkilere sahiptir. Makroekonomik gostergelerde meydana gelen degisimler toplumsal dengeleri de belirlemektedir. Dolayisiyla faiz oranlarinda meydana gelen artislar veya azalislar, iktisadi oldugu kadar sosyal gostergeler uzerinde de onemli sonuclar ortaya koymaktadir. Nitekim faizlerin yukselmesi uzun vadede uretimin azalmasina ve issizligin artmasina yol acar. Issizlik ise gelir dagiliminin bozulmasina neden olur. Diger taraftan yuksek faizler butce dengesini bozmaktadir. Butce aciklarinin monetizasyonu enflasyonun temel nedenidir. Yuksek enflasyon ve faiz oranlari tum ekonomiler acisindan sorun teskil etmektedir. Yuksek enflasyon risk ve belirsizlikleri artirarak kaynak dagilimini bozmakta, buyume performansina zarar vermektedir. Bu nedenle merkez bankalari icin temel amac; fiyat istikrarini saglamaktir. Diger taraftan yuksek faiz oranlari da benzer sekilde kaynak dagilimina zarar vermekte yatirimlari olumsuz yonde etkilemektedir. Bu calismada faiz oranlari ile enflasyon arasindaki iliski Turkiye ekonomisi icin 1980-2018 donemine ait verilerden hareketle zaman serileri analizi kullanilarak arastirilmistir. Elde edilen bulgulara gore faiz ve enflasyon degiskenleri uzun donemde birlikte hareket etmektedir. Etki-tepki fonksiyonlari ise enflasyondaki artisin faiz oranlarini artirdigini, faizlerdeki artisin ise enflasyonu dusurdugunu gostermistir. Dolayisiyla ekonomik istikrar icin maliye ve para politikalari koordineli bir sekilde uygulanmalidir.