Pedagog specjalny jako refleksyjny praktyk i innowator w kontekście aktualnych wyzwań cywilizacyjnych, kształcenia akademickiego oraz pracy pedagogicznej

W opracowaniu przedstawiono rozważania dotyczące stawania się refleksyjnym praktykiem i innowatorem przez pedagogów specjalnych w kontekście przemian współczesnego świata. W odwołaniu do literatury przedmiotu uznano te kompetencje za ważne w przygotowaniu do zawodu oraz codziennej pracy każdego nauczyciela, w tym pedagoga specjalnego, a jednocześnie za niewystarczająco widoczne w realizowanych działaniach kształcenia akademickiego oraz praktyki. Tekst rozdzielono śródtytułami. Najpierw omówiono kwestie niespodziewanych wyzwań i dynamicznych zmian, które napotkała edukacja na przełomie drugiej i trzeciej dekady XXI wieku, głównie wynikające z pandemii COVID-19. Następnie zwrócono uwagę na zmieniające się potrzeby, ale także słabości kształcenia pedagogów specjalnych oraz możliwości realizowania profesji pedagoga specjalnego w dobie przemian systemu edukacji. W prezentowanych rozważaniach uwzględniono aktualny kontekst, w odwołaniu do mechanizmów zmian zachodzących w XXI wieku, skupionych wokół zagadnień technologicznych, politycznych oraz kulturowych. Za ważną część kształtowania kompetencji refleksyjnego praktyka i innowatora uznano uczestniczenie w seminarium i przygotowanie pracy dyplomowej, w powiązaniu z aktywnością studentów w ramach realizowanego planu studiów na wcześniejszych latach. Nabywane tą drogą doświadczenia winny pozwolić na zdobywanie umiejętności potrzebnych do wykonywania codziennej pracy nauczyciela opartej na wiedzy, badaniach naukowych i diagnozie zespołu uczniowskiego (evidence-based practice). Jednocześnie krytycznie oceniono w tym względzie aktualny stan. W ramach konkluzji sformułowano wniosek o zjawisku niedowartościowania potrzeby i podejmowanych działań w zakresie kształtowania refleksyjności i innowacyjności w edukacji akademickiej przyszłych pedagogów specjalnych oraz doskonalenia tych kompetencji u czynnych profesjonalistów. Postuluje się więc podjęcie namysłu nad dokonaniem w tym zakresie zmian.