Fasulye Tohumunun Biyofortifikasyonu için Mineral İçerik Vasyasyonlarının Değerlendirilmesi

Genetik kaynaklar ıslahçıların yüksek verim ve mineral içeriğine sahip yeni çeşitler geliştirebilmesi için çok önemlidir. 2015-2016 yılları arasında Türkiye’nin Batı Anadolu bölgesinin farklı bölgelerinden seksen üç Phaseolus populasyonu toplanmıştır. Morfolojik karakterizasyon sonuçları ve tartılı derecelendirmeye göre yirmi fasulye hattı 2016 yılında seçilmiştir. Yirmi fasulye hattının ve iki ticari çeşidin fosfor, potasyum, bakır, çinko, mangan, demir, kalsiyum ve magnezyum içerikleri tarla koşullarında test edilmiştir. Deneme 2017 yılı yetiştirme periyodunda Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Araştırma ve Uygulama Alanı’nda tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Sonuçlar, fasulye hat ve çeşitleri arasında P (%0.94−1.30), K (%2.38-3.59), Cu (7.80-14.80 mg kg-1), Zn (19.74-66.68 mg kg-1), Mn (7.46-27.25 mg kg-1), Fe (48.98-182.45 mg kg-1), Ca (0.18-0.48 mg kg-1) ve Mg (0.56-0.71 mg kg-1) yüksek oranda varyasyon göstermiştir. K ve Zn (r=0.447; P<0.05), P ve Fe (r=0.485; P<0.05), Ca ve Mg (r=0.693; P<0.01) arasında pozitif yönde korelasyon bulunmuştur. Ana bileşen analizine göre toplam çeşitliliğin %73’ünden ilk 4 temel komponentin sorumlu olduğu görülmüştür. Ylv-14, Ylv-32, Blck-7, Blksr-3 ve Brs-22 hatları sırasıyla Fe ve P, Cu ve Mn, Ca ve Mg, Zn, ve K bakımından daha yüksek mineral içeriğine sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeplerden dolayı, bu hatlar fasulye tohumlarının biyofortifikasyonu için ümitvar adayları temsil etmekte ve Türkiye’de çeşit olarak tescillenebilir. Ayrıca bu hatlar, yakın gelecekte etkili ıslah programları için biparental haritalama populasyonu geliştirilerek QTL bölgelerinin tanımlanması amacıyla da kullanılabilir.