Efficiency Assessment of Hydroelectric Power Plant in Turkey by Data Envelopment Analysis (DEA)

Enerji ihtiyaci nufusun surekli artmasi ve teknolojide yasanan gelismeler dogrultusunda artmaktadir. Enerji, uretim, tarim, ulasim her turlu sektorun temel girdilerindendir. Fosil enerji kaynaklarinin rezervlerinin sinirli olmasi, cevre sorunlarina yol acmasi, disa bagimlilikta ekonomik ve siyasi nedenlere yol acmasi ve fiyat istikrarsizliklari gibi nedenlerden dolayi yenilenebilir enerji kaynaklari kullanimi gittikce artmaktadir. Hidrolik, ruzgar, gunes, jeotermal ve biyokutle enerjisi, gunumuzde yaygin olarak kullanilan yenilenebilir enerji kaynaklaridir. Hidroelektrik enerji temiz ve yenilenebilir bir enerji kaynagidir. Hidroelektrik santraller (HES) ise, suyun akis enerjisinden faydalanilarak, elektrik enerjisi elde etmek icin kurulan santrallerdir. Ayrica, hidroelektrik enerji Turkiye’nin en buyuk yenilenebilir enerji potansiyeline sahip olan kaynaktir. Turkiye’de tuketilen enerjinin yaklasik %20,81’inin hidrolik santrallerinden karsilanmasi bu enerji kaynagini daha da onemli hale getirmektedir. Bu calismada, Turkiye’deki kurulu 51 adet Hidroelektrik santralinin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanilarak degerlendirilmistir.  Bu amac dogrultusunda, uc girdi iki cikti degiskeni belirlenmistir. Etkinlik olcumu, Charnes, Cooper ve Rhodes'un gelistirdigi CCR modeli kullanilarak gerceklestirilmistir. VZA yontemiyle, etkin olmayan santrallerin etkinlik sinirina ulasabilmeleri icin girdi ve cikti degiskenlerinde gerceklestirmeleri gereken iyilestirme oranlari saptanmistir. Sonuc olarak bu calismada, Turkiye toplam kurulu gucunun %32'sine sahip HES santrallerinin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi modeli kullanilarak olculmeye calisilmistir. Uygulamada VZA modeli 51 adet HES santrali icin ayri ayri calistirilmis ve GAMS paket programi kullanilarak modeller cozulmustur. Elde edilen sonuclar incelendiginde 51 adet HES santralden %19,61’u etkin bir sekilde calistigi gozlenmistir. Etkin olmayan HES santralleri icin ise gelistirmeye yonelik oneriler sunulmustur.